لازم به یادآوري است هر چه میزان انحراف 5) سودآوري سال هاي گذشته و یا سودهاي احتمالی آینده نسبت به میانگین سود یا سود موردانتظار بی شتر باشد ریسک سهم بالاتر وارزش آن کم ترخواهد بود، برعکس هرچه روند سود دهی سا لهاي گذشته و آتی از ثبات بیش تري برخوردار باشد ریسک کمتر و ارزش سهمبالاتر خواهد بود.
5) نسبت سود تقسیمی هر سهم: نسبت سود تقسیمی هر سهم، از تقسیم سود نقدي هر سهم به سود هر سهم به دست می آید.
= نسبت سود تقسیمی هر سهم
|
سود هر سهم
|
سود نقدي هر سهم
|
تفاوت سود نقدي هر سهم و سود هر سهم مواردي از جمله مالیات، اندوخته قانونی، سایر اندوخته ها و سود(زیان) انباشته را در بر می گیرد. گرچه در نظریه، تفاوت زیادي بین شرکتی که سود نسبتاً بالایی تصویب می کند و شرکتی که سود کمی از درآمد خود را تقسیم مینماید وجود ندارد، در عمل به دلیل جو حاکم بر بازار به ویژه از طرف کسانی که به درآمد سهام اتکاي زیادي دارند، عرضه سهام شرک تهایی که سود سهام کمی تعیین میکنند زیاده شده و موجب کاهش قیمت آن سهم رادر بازار فراهم می نماید. از این رو، در شرایط تساوي سایر عوامل، شرکت هایی که نسبت سود تقسیمی بالاتري را دارند نسبت به سایر شرکت ها از موقعیت بهتري برخوردارند.
گفتنی است که نباید این نسبت درکوتاه مدت مورد توجه قرار گیرد به عبارتی ارقام یک سال را نمی توان مبناي صحیحی براي قضاوت نسبت به عملکرد همیشگی شرکت قرار داد. ممکن است سیاست شرکت در سالی اقتضاء کند که نسبت سود تقسیمی بالایی وضع شود اما در سایر سالها، این نسبت رقم پایینی باشد. براي قضاوت صحیح در مورد سیاست تقسیم سود شرکت، باید روند تقسیم سود چند سال گذشته شرکت را مورد بررسی قرار داد و به استناد آنها نحوه تقسیم سود احتمالی سال هاي آتی را برآورد کرد.
نسبت E/P و P/E سود هر سهم، مبلغ سود به ازاء ارزش اسمی سهام را نشان می دهد. با توجه به اینکه ارزش اسمی سهام کلیه شرکت هاي پذیرفته شده در بورس تهران 1000 ریالی بوده و ممکن است قیمت بازار انواع سهام متفاوت باشد براي مقایسه شرکت ها با یکدیگر رقم سود نسبت به قیمت بازار تحت عنوان نسبت E/P سنجیده می شود. این نسبت بازده جاري سهام را نشان داده و در شرایط تساوي سایر عوامل، هر چه این نسبت بالاتر باشد سهام از موقعیت بهتري برخوردار خواهد بود. لازم به ذکر است هر چه میزان سود هر سهم در مقایسه با قیمت بازار سهام بیش تر باشد به خاطر تقاضایی که براي آن ایجاد می شود انتظار احتمال افزایش آتی قیمت بالاتر خواهد بود. خاطرنشان می 5) شود که سهامداران در خرید سهام می توانند از نسبت قیمت بر درآمد تحت عنوان نسبت P/E نیز استفاده کنند. نسبت P/E یکی از ابزارهاي رایج و متداول جهت تحلیل وضعیت شرکت ها، صنعت و بازار است. این نسبت که از آن به عنوان ضریب سودآوري نیز نام برده می شود، حاصل تقسیم سهم بر درآمد هر سهم آن شرکت است و در واقع رابطه بین قیمت سه شرکت با سود آن را نشان می دهد. همان طور که قبلاً مشاهده شد درآمد هر سهم، معیاري است که می توان با آن یک شرکت را در طی چند سال متوالی با لحاظ افزایش سرمایه هاي شرکت مقایسه نمود ولی این متغیر، معیار مناسبی براي مقایسه بین چند شرکت نیست.
این نقیصه در معیار P/E رفع می شود و بااین معیار می توان شرکت هاي یک صنعت را مورد مقایسه قرار داد یا هر شرکت را با متوسط P/E صنعت مرتبط تطبیق داد. نسبتP/E بیانگر تعداد دفعاتی است که طول میکشد تا قیمت یک سهم از طریق سود
1
آن بازیافت شود. البته تحلیل P/E بر اساس دوره بازگشت سرمایه باید توام با احتیاط باشد. به دلیل این که شرکت ها در هرسال سود یکسانی ندارند و درآمد هر سهم آن ها توام با نوسان است. بنابراین در صورتی که P/E شرکتی برابر با 10 باشد لزومابه این معنی نیست که 10 سال طول می کشد تا سرمایه برگشت کند. اگر شرکت در سال هاي بعد سود بیشتري کسب کند، دوره بازگشت سرمایه کاهش می یابد. لازم به ذکر است که براي مقایسه P/E بین شرک تها، مقایسه در درون یک صنعت انجام شود. با فرض ثابت بودن سایر شرایط به نظر می رسد شرکتی که در گروه خود داراي P/E کوچکتري می باشد امکان رشد قیمت آن در آینده نزدیک وجود دارد.
6) ارزش ویژه هر سهم: ارزش ویژه هر سهم از نسبت حقوق صاحبان سهام (سرمایه+ اندوخته طرح وتوسعه + اندوخته قانونی+ اندوخته احتیاري+ سایر اندوخته ها + سود انباشته) به تعداد سهام منتشره به دست میآید و در مقایسه با ارزش اسمی هر سهم سنجیده می شود هر چه ارزش ویژه هر سهم از قیمت اسمی سهام بیش تر باشد سهام آن شرکت از موقعیت و استحکام بالاتري برخوردار است.
بافت تامین مالی شرکت: بافت تامین مالی که شامل بدهی ها و حقوق صاحبان سهام است تاثیر بسزایی در عملکرد و سودآوري یک شرکت دارد. هر چه بدهی بیش تر باشد به خاطر خاصیت اهرمی بدهی، سودآوري نیز بالاتر 5) خواهد بود ولی خطر ناتوانی شرکت در ایفاي تعهداتش نیز بی شتر میشود بنابراین ریسک شرکت نیز بالاتر خواهد بود.
6) مهلت و تاریخ پرداخت سود سهام طبق ماده 240 قانون تجارت، در صورتی که مجمع عمومی عادي سودي را تصویب کند شرکت باید ظرف مدت 8 ماه از تاریخ تصویب، آن را به سهامداران پرداخت کند. وجود این ماده قانونی، یک مهلت پرداخت 8 ماهه براي شرکت ها به وجود می آورد، در مقام مقایسه هر چه سود نقدي هر سهم سریع تر پرداخت شود براي سهامداران مفیدتر است چرا که اولاً مشمول تورم و کاهش ارزش پول نم یشود و ثانیاً سهامدار میتواند وجوه خود را مجدداً سرمای هگذاري کرده و از بابت آن بازده به دست آورد.
7) انتشار مستمر اطلاعات و اخبار نسبی: در صورتی که شرک تها در ارائه اطلاعات شفاف مالی و یا هر گونه اخبار در زمینه وضعیت شرکت به سهامداران نهایت تلاش را نمایند، سهامداران با داشتن اطلاعات کافی می توانند اقدام به خرید و فروش سهام نمایند.
8) عمر شرکت و میزان استهلاك ماشین آلات: هرچه شرکت ها از ماشین آلات جدید با تکنولوژي پیشرف تهتر استفاده کنند در امر تولید مو فقتر هستند و شرکت هایی که عمر ماشی نآلات آنها به پایان رسیده یا آنکه استهلاك بالایی دارند ممکن است در طول سال به دلیل خرابی دستگا هها وقفه زمانی در تولید داشته باشند و نتوانند به تعهدات خود عمل کنند در نتیجه در سودآوري شرکت بیتأثیر نخواهد بود.
9) پنجاه شرکت فعال تر: بررسی تجربه بور سهاي اوراق بهادار در کشورهاي مختلف نشان می دهد که شناسایی شرکت هاي ممتاز یا داراي موقعیت برتر اغلب بر پایه معیارهاي قدرت نقدشوندگی سهام، میزان تأثیر گذاري شرکت بر بازار و برتري نسبت هاي مالی انجام می شود. شناسایی شرکت هاي برتر در بورس اوراق بهادار تهران بر پایه ترکیبی از قدرت نقد شوندگی سهام و میزان تأثیرگذاري شرک تها بر بازار، و در چارچوب معیارهاي سه گانه زیر انجام شده است:
الف) میزان داد و ستد سهام در تالار معاملات شامل:
1. تعداد سهام داد و ستد شده
2. ارزش سهام داد و ستد شده
ب) تناوب داد و ستد سهام در تالار معاملات شامل:
3. تعداد روزهاي داد و ستد شده
4. دفعات داد و ستد شده ج) معیار تأثیرگذاري شرکت بر بازار شامل: